• Des der inici dera crisi deth COVID-19, eth govèrn deth Conselh Generau d’Aran a trabalhat entà hèr front as efèctes dera pandemia en tot amiar a tèrme un seguit d’actuacions enes airaus sanitari, sociau e economic

Mesures en airau sanitari

Er airau sanitari a estat un des mès afectadi pendent aguesta crisi. A trauès des professionaus responsables, se dessenhèc eth plan de contingéncia sanitària, qu’establie diuèrsi scenaris que se podien patir ena Val d’Aran pendent era crisi deth COVID-19 e es accions e mesures que s’aurien de préner en cada moment.

Se reorganizèren es espacis der Espitau Val d’Aran entà poder acuélher as usatgèrs qu’arribauen tant a nivèu d’urgéncies coma d’ospitalizacion, en tot crear dus circuïts diferenciadi.

S’isolèren zònes entà atier exclusivament a pacients damb simptomatologia respiratòria e se procedic, dera man de Pompièrs-Emergéncies, a installar en parcatge der Espitau, un espitau de campanha (PMA) entà balhar supòrt ar airau d’urgéncies atau coma ara reorganizacion intèrna des professionaus entà auer eth maxim personau disponible. Atau madeish s’an amiat a tèrme contractacions de professionaus de refòrç enes airaus d’urgéncies, ospitalizacion e sociosanitari.

Ua setmana abantes qu’ac determinèssen es autoritats sanitàries, en Aran se decretèren restriccions ena Residéncia Sant Antòni, en tot proïbir es visites, suprimir es activitats grupaus e es ingrèssi de naui usatgèrs. Protegir era salut dera gent grana, collectiu fòrça vulnerable en aguesta crisi, a estat des der inici dera pandemia un des objectius principaus deth govèrn deth Conselh Generau d’Aran. Damb aguestes prumères mesures iniciaus s’a artenhut redusir de forma important er impacte deth virus ena residéncia.

D’autes mesures laguens deth plan de contingéncia an estat era restriccion ar airau d’ospitalizacion der Espitau Val d’Aran, era reorganizacion des visites programades enes airaus d’atencion primària e medicina especializada, en tot priorizar era atencion telefonica o era reorganizacion des consultòris medics de Les, Bossòst, Salardú e Arties entà amendrir era exposicion des professionaus e eth risc de contagi per part des pacients.

Suenhar era salut emocionau des pacients ingressadi en Espitau e es usatgèrs dera Residéncia Sant Antòni a estat tanben un objectiu primordiau pendent aguesta situacion, e pr’amor d’açò es professionaus de sistèmes e informatica deth Conselh Generau d’Aran desvolopèren un sistèma de comunicacion entà qu’es persones ingressades podessen mantier eth contacte damb es sues familhes a despièch der isolament. D’aguesta forma, es sanitaris der Espitau Val d’Aran e era Residéncia Sant Antòni an coordinat cada tarde vidèo trucades entà mantier aguesta comunicacion.

Entà detectar eth nivèu d’immunizacion de toti es professionaus d’Aran Salut, atau coma de professionaus essenciaus e pacients qu’an patit COVID-19, eth govèrn deth Conselh Generau d’Aran aqueric dues partides de 200 e 120 test serologics a ua empresa omologada. D’aguesta forma, s’a podut identificar s’es professionaus (sanitaris e de caractèr essenciau) depenents deth govèrn aranés, auien passat ja era malautia, encara que non auessen auut simptòmes, e an servit tanben tà identificar ad aqueri pacients diagnosticadi qu’an creat immunitat deuant deth coronavirus.

Mesures de prevencion

Coma mesura entà evitar un màger indèx de contagi, dus dies abantes de decretar-se er estat d’alarma en tot eth país, eth govèrn aranés barrèc ath public es diuèrsi equipaments ath sòn cargue coma er hilat de Musèus dera Val d’Aran, era Escòla de Tecnics Esportius Val d’Aran (ETEVA), es oficines de torisme, eth Centre de Tecnificacion d’Espòrts d’Iuèrn (CETEI) e eth centre de dia dera tresaua edat. Enes dies posteriors se barrèren tanben er Archiu Generau d’Aran, es refugis de montanha titolaritat deth Conselh e es depòsits de dèishes, entre d’auti.

Pendent aguesta situacion a estat primordiau era neteja entà evitar era propagacion deth virus. Pendent eth mes de març, dempús dera demana deth sindic d’Aran, Francés Boya, ua unitat dera UME se desplacèc ara Val d’Aran entà amiar a tèrme era neteja e desinfeccion de diuèrsi airaus, entre eri era Residéncia Sant Antòni, zònes comuns der Espitau Val d’Aran e es consultòris locaus, atau coma zònes comunes des granes superficies comerciaus. Tanben es efectius de Pompièrs-Emergéncies an amiat a tèrme periodicament aguestes foncions, atau coma era brigada de servicis deth Conselh Generau, qu’a netejat e desinfectat diferents espacis publics enes pòbles dera Val d’Aran.

Pera sua part, es agents de Miei Ambient deth Conselh Generau d’Aran realizèren foncions de contròl  en miei naturau pr’amor dera limitacion de circulacion enes espacis publics, en tot suenhar eth compliment des mesures de confinament decretades per Estat.

Mesures sociaus

Ua des prumères accions prenudes peth Conselh Generau d’Aran deuant era situacion de crisi, siguec méter en foncionament ua linha telefonica d’informacion e ressolucion de dubtes sanitaris e atencion sociau, disponible toti es dies dera setmana de 08:00 a 20:00.

Tanben se modifiquèren es oraris dera linha de transpòrt public intèrn e s’establic era sua gratuïtat pendent ues setmanes.

Es professionaus des servicis sociaus deth Conselh tanben an patit un fòrt increment de trabalh pendent aguesta crisi. Pr’amor dera situacion que s’a viscut pendent es darrèri mesi, se produsic un aument dera demana deth servici deth banc d’aliments (en tot passar des 6 repartiments annaus, as 20 repartiments en dus mesi) que s’arribèc a veir fòrtament tensionat enquia trapar-se a principis d’abriu damb ua reduccion fòrça importanta de productes. Per aguest motiu, eth govèrn aranés a impulsat diuèrses campanhes de remassada d’aliments enes diferents supermercats deth territòri, qu’an auut fòrça boni resultats.

Atau madeish, deuant dera situacion economica qu’afècte a nombroses familhes en Aran, eth Conselh Generau a reforçat es ajudes d’urgéncia sociau en matèria de loguers e suministres. Tanben s’a facilitat tota era informacion sus es mesures economiques e subvencions aufrides tant peth Govèrn der Estat coma pera Generalitat.

En aguest sens, cau destacar era grana implicacion sociau qu’an mostrat es aranesi e araneses pendent aguesta crisi. Eth govèrn aranés a impulsat e gestionat ua borsa de cent trenta persones s’an presentat voluntàries entà ajudar en tot tipe d’accions. Volontaris/àries qu’an hèt mès de 2.700 mascaretes, mès de 50 crompes a persones que non pòden gésser de casa, més de 30 volentaris/àries qu’an informat en diuèrsi supermercats dera remassada tath banc d’aliments tà mès de 400 familhes araneses.

Pera sua part, eth departament de Territòri, Paisatge e Gestion ambientau creec tanben un hilat de supòrt as ramadèrs que, per motius de salut, non podessen atier eth sòn bestiar.

Pendent aguesta crisi, non s’a desbrembat tanpòc era lacra dera violéncia de genre, e s’impulsèc en Aran era campanha “Establiments segurs contra era violéncia de genre”, prebotjada per Institut Català de les Dones e es Mossos d’Esquadra, e qu’auie coma objectiu qu’es hemnes en situacion de violéncia masclista en Aran compdesen pendent eth confinament damb eth supòrt des establiments dera Val d’Aran entà telefonar per eres ath 900 900 120 o ath 112. Un totau de 47 establiments aranesi an participat en aguesta campanha.

Mesures economiques

Aran a per deuant un rèpte fòrça important pr’amor dera crisi deth COVID-19. Per aguest motiu, eth govèrn deth Conselh Generau a iniciat un procès de debat entà encarar eth futur deth territòri: Aran Accion 2020/2030, ua iniciativa participativa ara que s’an hijut dues centes persones entà collaborar ena regeneracion dera aucupacion e dera activitat economica.

S’an creat 7 debats participatius, des que se n’an derivat diuèrsi grups de trabalh en matèria de torisme, innovacion, tecnologia, agroalimentacion o atencion as persones, entre d’auti, que seguissen trabalhant entà desvolopar diuèrses accions, propòstes e projèctes empresariaus.

Aran Accion 20/30 preten èster eth punt de partida d’un procès de mès long recorrut que permete generar un plan d’accion entà desvolopar un modèl territoriau de futur entara Val d’Aran.

En definitiva, eth govèrn d’Aran a sajat per toti es sòns mieis redusir es efèctes deth COVID-19 ena societat aranesa. Mès era pandemia encara non a finalizat e ei de besonh non desbrembar qu’eth virus ei encara entre nosati/es, e pr’amor d’açò ei imprescindible contunhar aplicant totes es mesures de seguretat establides entà suenhar era salut de toti e totes.