Vielha, 7 de deseme de 2018.- Eth passat 29 de noveme auec lòc en Conselh Generau d’Aran era conferéncia “Era aventura umana de Domingo de Miguel, hilh de Vilac e director dera Escòla Normau de Lhèida” organizada pera Fondacion Privada deth Musèu Etnologic dera Val d’Aran a cargue de Josep Varela i Serra, catedratic de Matematiques d’Ensenhament Mejan, professor, politic e escrivan ilerdenc.
Era presentacion dera conferéncia anèc a cargue dera presidenta dera Fondacion Privada deth Musèu Etnologic dera Val d’Aran, Rosa Mª Salgueiro e dera conselhèra de Torisme e Desvolopament Economic d’Aran, Anna Díaz.
Ena conferéncia, Josep Varela, repassèc era aventura vitau de Juan Domingo de Miguel, neishut en Vilac er an 1813, que dirigic era Escòla Normau de Lhèida pendent 20 ans, entre 1858 e 1878. Juan Domingo de Miguel, estudièc ena Universitat Literària d’Òsca e pendent uns ans exercic de mèstre en Vilac.
Era Escòla Normau de Mèstres de Lhèida siguec ua institucion educativa creada eth 26 de noveme de 1841 pera Deputacion de Lhèida. Comencèc damb sonque 21 alumnes e un professor en ua aula der ancian Seminari Conciliar en carrèr Companhia, entà dempús contunhar ena bastissa Roser. Era escòla femenina se comencèc en 1885. Constituïc er unic centre d’estudis superiors de Lhèida des deth barrament der Estudi Generau en 1717. Pendent es sòns ans coma director, Juan Domingo de Miguel, trabalhèc des dera escòla Normau de Lhèida entà establir era escòla d’Agricultura damb era sua granja d’experimentacion agricòla. En aquera epòca era Escòla Normau de Lhèida compdaue damb 2 professors e entre 30 e 40 alumnes.
Segontes Josep Varela, era vida de Domingo de Miguel non siguec bric apacible. Domingo de Miguel, filosòf deth Centre Cristian Espiritista critic damb era glèisa, publicaue era revista “Eth Bon Sens” qu’era glèisa proïbic, çò que li supausèc èster expedientat e exilhat en Es Palmas de Gran Canaria. De Miguel, pas acceptèc eth exilhi e fin finau siguec destituït e expulsat dera Escòla Normau. Juan Domingo de Miguel moric un an dempús d’aguesti hèts, en 1880.
