• Pendent era conferéncia “Per qué autogovernar-mos? Aran un autogovèrn ath servici des persones”, era sindica d’Aran a balhat compde des actuacions realizades deth Conselh Generau d’Aran ençà pendent es darrèri tres ans de legislatura, e tanben a volut hèr arribar era importància der autogovèrn d’Aran e apropar era maxima institucion aranesa ara ciutadania

Era sindica d’Aran, Maria Vergés, a aufrit aguesta tarde era conferéncia “Per qué autogovernar-mos? Aran, un autogovèrn ath servici des persones”, un acte dubèrt ath public e que respon ara volontat deth govèrn deth Conselh Generau d’Aran de balhar compde des sues actuacions e apropar era institucion as persones.

“Era volontat deth govèrn d’Aran a estat tostemp era d’amiar a tèrme aguestes conferéncies de forma annau, de hèt a finaus de 2019 dejà n’amièrem a tèrme ua prumèra, mès era pandèmia mos a impossibilitat reprener-les enquiara”, explicaue era sindica d’Aran, en tot híger que: “deth Conselh Generau d’Aran ençà, a trauès d’aguest tipe d’actes, volem non sonque balhar compde des actuacions realizades des dera maxima institucion aranesa, senon tanben hèr arribar era importància der autogovèrn e des nòstes institucions”.

“Eth nòste dret ara autonomia residís ena identitat pròpria dera Val d’Aran, un territòri qu’a ua lengua, ua cultura e ua istòria que mos an permetut, a dia d’aué, compdar damb ues institucions pròrpries a trauès des quaus amiar a tèrme ua gestion dera proximitat ençà” explicaue era sindica, que higie: “aguesta gestion proxima, que met as persones en centre des accions, a demostrat era sua eficàcia pendent era pandèmia e, per aguest motiu, auem de persutar e persutaram entà arténher ua consolidacion des majors quòtes d’autogovèrn possibles”.

Ena sua intervencion, era sindica a amiat a tèrme un balanç des tres ans de legislatura, en tot destacar projèctes tant importants coma eth Servici d’Atencion en Entorn Domicialiri, eth Plan de Sostenibilitat Toristica, era metuda en foncionament dera Sala de Contròle de Pompièrs-Emergéncies, eth supòrt ara ramaderia, era creacion de HèPic, o es diferents actuacions que s’amien a tèrme enes airaus de lengua e cultura entà promocionar e protegir er aranés e eth nòste patrimòni.

Totun, apuntaue era sindica d’Aran “entà arténher ua autonomia eficient auem de besonh eth desplegament competenciau efectiu, un finançament que se correspongue damb es traspassi de competéncies e, especiaument, leiautat e respècte institucionau per part de d’autes administracions, coma era Generalitat de Catalunya”.

En aguest sens, Vergés a metut dessús dera taula er insufisient desplegament dera Lei d’Aran e dera Lei der Aranés, atau coma er incompliment der acòrd de finançament per part dera Generalitat de Catalunya, era manca d’inversions ena Val d’Aran (era inversion territorializada de 2003 a 2020 a ua variacion negativa en nòste territòri deth -84%) e er irrisòri finançament destinat peth govèrn catalan entath mantenement dera lengua pròpria d’Aran e eth grèuge comparatiu des inversions que se destinen ara lengua catalana en comparacion damb era aranesa (38 milions d’€ e 100.000 €, respectivament).

“Çò que volem, deth govèrn deth Conselh Generau d’Aran ençà, ei arténher ua melhora deth finançament dera maxima institucion aranesa, eth desplegament efectiu dera autonomia d’Aran e era coopeperacion institucionau e territoriau des govèrns de Catalunya e er Estat entà mantier era gestion dera proximitat ençà, tà arténher un desvolopament territoriau economic, tecnologic e ambientau e entà impulsar era lengua e cultura araneses coma rason d’èster e coma element clau de coesion sociau” argumentaue era sindica, en tot finalizar: “en definitiva, çò que volem ei balhar contengut reau ara autonomia politica dera Val d’Aran”.