Santa Maria d’Arties
Era glèisa de Santa Maria d’Arties presente ua planta basilicau de tres naus, cabeçades originàriament per tres absides, des quaus aué sonque se consèrven es lateraus. Era nau centrau ei cobèrta damb ua vòuta de canon de miei punt e es lateraus, damb vòutes de quart de cercle, reforçades per arcs toraus.
Consèrve dues portalades d’accès tara glèisa plaçades enes naus lateraus. Era portalada que se daurís ena façada nòrd presente sies arcs de miei punt adoveladi e en degradacion, damb motius decoratius com er escacat e es botons semiesferics. Era pòrta que da tath sud, e que comunique damb eth cementèri, ei configurada a compdar de tres arcs de miei punt en degradacion sense cap de tipe d’ornamentacion.
Era glèisa a dus campanaus, un de paret en mur d’autant e un aute, en forma de tor, en mur de cogant. Aguesta tor campanau, que comunique damb era nau centrau, ei formada per cinc pisi damb cobèrta piramidau e s’inscriu laguens dera arquitectura gotica.
Er estil gotic en Santa Maria d´Arties se manifèste magistraument en retaule gotic deth sègle XV e enes pintures muraus de prumeries deth XVI. Eth retaule consagrat ara Vèrge, ei atribusit a ua collaboracion entre dus artistes, es Mèstres d´All e d´Arties, e represente diuèrses scènes dera vida dera Vèrge Maria. Es pintures muraus, que decòren eth presbitèri e prumèr tram dera nau, representen eth Judici Finau e susprenen peth sòn gran expressionisme.